За населението во Македонија (Македонци, Турци, Грци, Власи, Роми, Бугари, Албанци, и други), Првата светска војна била всушност продолжување на претходните војни и разурнувања. Тие веќе со години се соочувале со опасностите при конфликтите на разните вооружени чети, а потоа и првата и втората балканска војна. Присуството на воени единици и насилството не им биле непознати. Сепак, во време на Првата светска војна со оглед на повеќекратното зголемување на стационираните војски, на логистичките потреби и на воените дејствија, биле зголемени и ефектите врз локалното население.
Една од првите мерки со кои се соочувале локалните селани во Македонија била реквизицијата на нивната храна, опрема и добиток. Секако, воените команди од обете страни на фронтот имале централен систем за одгледување и прераспределба на храна, но таа не можела да ги задоволи сите потреби. Затоа, војниците честопати купувале храна од локалното население (обично доста скапо), но не бил мал и бројот на случаи кога реквирирале или едноставно краделе храна. Во таквите вонредни услови, селаните останувале без доволно средства за исхрана на своите семејства. Оттаму и појавата на глад во некои села во зоната на фронтот. Освен тоа, честопати селаните биле принудени да отстапат дел од своите куќи за странските војници и (особено) офицери. Членовите на семејството морале да се грижат и за неканетите гости: подготвување храна, чистење, практична работа. Но, не секогаш односите биле негативни. Во некои дневници и спомени на офицери среќаваме описи на интересни нови познанства. Сликата била сосема поразлична во текот на воените дејствија. Локалното население се наоѓало во виорот на војната, честопати заглавено меѓу двете завојувани страни. Бомбардирањата на градовите во регионот оставиле големи разурнувања и човечки жртви. По долготрајното бомбардирање на Битола, градот станал еден од симболите на уништувањата на Првата светска војна. Во Дојран, бомбардирањето на градот предизвикало и голем пожар, кој дополнително се ширел и поради ветрот и запалливиот градежен материјал со што направил голема штета. Се среќаваат и случаи на колатернална штета, како на пример селото Мрзенци кое делумно настрадало од бомбите кои го гаѓале балонот на противникот. Селаните дополнително страдале и од злоделата на разни паравоени групи. Во желбата за добивање поточни разузнавачки информации од другата страна, и двете воени команди одвреме навреме испраќале паравоени групи со локално потекло. Меѓутоа, се покажало дека таквите групи многу повеќе се заинтересирани за грабежи и убиства на цивилното население, отколку за воени дејствија. Поради таквите тешки услови за живот, забележани се случаи кога селаните едноставно бегале со своите семејства, напуштајќи ги имотите. Сепак, сликата за цивилното население не е секогаш толку црно бела. Постојат бројни случаи кога селаните превземале иницијативи и станувале активен, иако привремен, дел од војната. Учествувале во саботажи, во извидување во корист на една или друга војска, понекогаш и краделе од воените единици, или пак заработувале од продажба на продукти по многу повисоки цени. Секако, секој поединец се справувал со текот на тие комплицирани настани како што знаел и умеел. На крајот, сепак останува заклучокот дека периодот на Првата светска војна бил еден од најтешките за животот на локалното население во Македонија.
Повеќе